Mniszek lekarski – jak działa, właściwości, zastosowanie

Wiele roślin ogólnie dostępnych posiada liczne właściwości, które można wykorzystać dla zachowania zdrowia oraz bezpośrednio w konkretnych dolegliwościach. Jedną z takich roślin jest mniszek lekarski. Mniszek lekarski jest nazywany chwastem z uwagi na rozpowszechnienie na ziemiach polskich. Współcześnie raczej obojętnie przechodzimy obok niego. Tymczasem jest to roślina, która od wieków była wykorzystywana w medycynie ludowej. Mniszek lekarski to inaczej mniszek posplity(dla wielu po prostu “dmuchawiec”). Roślina ta powszechnie występuje w całej Europie, w obu Amerykach oraz Azji. Mniszek lekarski jest niezwykle podobny do mlecza, od którego można go odróżnić zwracając uwagę na łodygę. W przypadku mniszka z jednego miejsca wyrasta kilka łodyg. Z kolei jedna łodyga świadczy o tym, że widzimy mlecz. Mniszek jest spotykany na łąkach, polach, nieużytkach, ale także w pobliżu dróg i w przydomowych ogródkach. Do celów leczniczych używa się przede wszystkim korzenie mniszka. Korzenie mniszka najlepiej zbierać w okresie jesiennym, które następnie należy ususzyć.

Jakie właściwości posiada mniszek lekarski?

W mniszku znajdują się liczne prozdrowotne substancje aktywne. Substancje znajdujące się w mniszku to:

  • fenole,
  • terpeny,
  • białka,
  • nienasycone kwasy tłuszczowe,
  • witaminy,
  • minerały.

Liście mniszka lekarskie są bogate w polifenole, kumaryny seskwiterpenowe i flawonoidy oraz zawierają sporo witaminy A(więcej niż w korzeniu marchwi). Dodatkowo liście mniszka to także źródło witamin z grupy B (B1, B2, B6), witaminy K i E oraz różnych soli mineralnych(np. sole magnezu, manganu, krzemu czy żelaza). Dodatkowo w mniszku znajdują się też pewne ilości pektyn, żywic oraz śluzów. Tak szerokie spektrum występujących związków sprawia, że roślina ta wykazuje pełne działanie na cały organizm.

Na jakie problemy zdrowotne mniszek lekarski?

Mniszek lekarski jest przydatny przy kłopotach z układem pokarmowym, gdyż wspiera czynności trawienne organizmu poprzez pobudzanie wytwarzania żółci przez wątrobę. Pobudza również wydzielanie soku żołądkowego. Dzięki swoim właściwościom mniszek lekarski jest składnikiem produktów na schorzenia wątroby czy problemy z wydzielaniem żółci. Odwary z tej rośliny są polecane jako wsparcie w rekonwalescencji po zapaleniach wątroby.
Roślina ta jest także idealna do walki z cukrzycą. Stosowanie mniszka jest zalecane we wczesnych stadiach cukrzycy, gdyż zawiera w sobie inulinę wykazującą pozytywny wpływ na regulację gospodarki węglowodanowej organizmu. Dlatego też mniszek lekarski jest stosowany z innymi ziołami oraz dietą w ramach prewencji cukrzycy.
Mniszek wpływa również pozytywnie na funkcjonowanie układu moczowego, gdyż posiada właściwości moczopędne oraz oczyszczające i odtruwające. Roślina ta znajduje zastosowanie w licznych schorzeniach nerek (jak obrzęki czy niewydolność nerek). Stosowanie mniszku może być idealnym uzupełnieniem prowadzonej terapii.
Wyciąg z mniszka może być także stosowany do wspomagania naturalnej odporności organizmu(ma wpływ na czynność fagocytarną białych krwinek oraz pobudza wydzielanie interferonu). Wykazano także, że preparaty z mniszka lekarskiego wpływają na zahamowanie wzrostu drobnoustrojów i dlatego będą przydatne przy antybiotykoterapii.
Jednak najbardziej zwraca się uwagę na silne działanie antyoksydacyjne mniszka, co przyczynia się do hamowania aktywności wolnych rodników w organizmie, co prowadzi do zmniejszenia niekorzystnych zmian w naszym organizmie. Są to właściwości przeciwnowotworowe i antyoksydacyjne mniszka lekarskiego. Badania w tym kierunku prowadzono na chorych na nowotwory krwi(białaczka i chłoniaki). Póki co zabiegi terapeutyczne z użyciem korzenia mniszka lekarskiego sprawiają, że poprawa stanu pacjentów jest krótkotrwała, lecz otwiera nowe możliwości i kierunku badań nad właściwościami mniszka.
Warto pamiętać, że preparatów z mniszkiem nie zaleca się kobietom w ciąży oraz karmiącym piersiom, z uwagi na możliwość wywołania silnych reakcji alergicznych.